พื้นฐานคุณธรรมมีน้ำใจ (Kindness)
มีน้ำใจ คือ ความจริงใจที่ไม่เห็นแก่เพียงตัวเองหรือเรื่องของตัวเอง เห็นคุณค่าในเพื่อนมนุษย์ มีความเอื้ออาทร เอาใจใส่ ให้ความสนใจช่วยเหลือเกื้อกูลกันและกัน ผู้ที่มีน้ำใจ คือ ผู้ให้และผู้ช่วยเหลือสังคม รู้จักเสียสละความสุขส่วนตน เพื่อทำประโยชน์แก่ผู้อื่น อาสาช่วยเหลือสังคมด้วยแรงกาย สติปัญญา ลงมือปฏิบัติการ
คุณธรรมพื้นฐานเรื่องมีน้ำใจมีความสำคัญอย่างไร?
คนมีน้ำใจหรือมีใจเอื้อเฟื้อ คือ คนที่มีเมตตา มีความหวังดีอยู่เสมอ เป็นคุณธรรม 2 หมวด คือ พรหมวิหาร 4 และสังคหวัตถุ 4 จะมีหลักความประพฤติ ดังนี้
พรหมวิหาร เป็นคุณธรรมภายในจิตใจ ได้แก่
ความเมตตา คือ มีความรัก ความปรารถนาดี หวังดีต่อผู้อื่น
ความกรุณา คือ ความสงสาร อยากช่วยเหลือผู้อื่นให้พ้นจากความทุกข์
มุทิตา คือ ความเบิกบาน พลอยยินดี เมื่อเห็นผู้อื่นอยู่ดีมีสุข
อุเบกขา คือ ความมีใจเป็นกลาง ปฏิบัติตามหลักการ เหตุผล และความเที่ยงธรรม
บำเพ็ญการสงเคราะห์ ซึ่งเป็นคุณธรรมภายนอก ได้แก่
การให้ทาน คือ เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ เสียสละ แบ่งปัน ช่วยเหลือสงเคราะห์
ปิยวาจา คือ พูดด้วยคำสุภาพ ไพเราะ น่าฟัง ชี้แจงแนะนำสิ่งที่เป็นประโยชน์ มีเหตุผล ชักจูงในทางที่ดีงาม
อัตถจริยา คือ ทำประโยชน์แก่ผู้อื่น ช่วยเหลือด้วยแรงกาย
สมานัตตตา คือ ทำตัวให้เข้ากับผู้อื่นได้ วางตนเสมอต้นเสมอปลาย ให้ความเสมอภาค ไม่เอา
พื้นฐานคุณธรรมมีน้ำใจ ประโยชน์ต่อการอยู่ร่วมกันในสังคมอย่างสงบสุข จำเป็นจะต้องเป็นผู้มีน้ำใจ มีไมตรีต่อเพื่อนมนุษย์และสรรพสิ่ง และความมีน้ำใจเป็นสิ่งที่นักเรียนทุกคนสามารถทำได้ ด้วยการเอาใจเขามาใส่ใจเรา คิดถึงผู้อื่น และแสดงต่อผู้อื่นเหมือนที่ต้องการให้คนอื่นแสดงต่อตนเอง สามารถทำดีต่อผู้อื่นได้ โดยไม่หวังสิ่งตอบแทน เป็นผู้ให้มากกว่าที่จะเป็นผู้รับ แสดงน้ำใจกับคนรอบข้าง เสียสละกำลังทรัพย์ สติปัญญา กำลังกาย และเวลา ให้แก่ผู้เดือดร้อน ดังนั้น ถ้านักเรียนมีนิสัยเอื้อเฟื้อ ช่วยเหลือเกื้อกูล ให้ความรักแก่ผู้อื่น และให้ความร่วมมือ ช่วยเหลืออย่างสุดความสามารถด้วยความจริงใจที่มี ก็ย่อมเป็นที่รัก ที่ต้องการ เป็นคนมีคุณค่าต่อสังคม
สมาธิ
นายบุญมี ต้องเสรีกุล
ผู้สอนวิถีธรรมวิถีไทย