เมื่อองไปบนท้องฟ้า จะพบวัตถุท้องฟ้า เช่น ดวงจันทร์และกลุ่มดาว ซึ่งเราสามารถระบุตำแหน่งอย่างง่ายของวัตถุท้องฟ้าได้โดยใช้ค่ามุมทิศและค่ามุมเงย
การหาทิศโยใช้เข็มทิศ
วางเข็มทิศบนพื้นราบ หมุนตลับจนหัวลูกศรทับนตัวอักษร N ดังรูป ก็จะทราบทิศต่างๆ ได้
การกำหนดค่ามุมทิศ
มุมทิศเป็นมุมในแนวราบทีทำกับทิศเหนือ มีค่าตั้งแต่ 0-360 องศา โดยกำหนดให้ทิศเหนือมีค่ามุมทิศ 0 องศา เมื่อสังเกตตามแนวเส้นขอบฟ้าไปทางด้านทิศตะวันออก ดังนั้น ทิศต่างๆ จะมีค่ามุมดังนี้
- ทิศตะวันออก ค่ามุมทิศ 90 องศา
- ทิศใต้ ค่ามุมทิศ 180 องศา
- ทิศตะวันตก ค่ามุมทิศ 270 องศา
- ทิศเหนือ ค่ามุมทิศ 360 องศา
การหาค่ามุมเงย
มุมเงยเป็นมุมที่วัดจากเส้นขอบฟ้าขึ้นตามแนวดิ่งไปหาวัตถุท้องฟ้าที่สนใจ โดยมุมเงยจะมีค่าตั้งแต่ 0 องศาที่เส้นขอบฟ้าจนถึง 90 องศาที่จุดเหนือศีรษะ
วิธีประมาณค่ามุมเงย
วิธีประมาณมุมเงยของดวงดาวหนึ่ง ทำได้โดยเหยียดแขนออกไปจนสุดแขน หลับตาข้างหนึ่ง ตาอีกข้างหนึ่งเล็งไปที่ปลายมือ ใช้มือวัดมุมเงยโดยเริ่มจากเส้นขอบฟ้าต่อขึ้นไปเรื่อย ๆ จนถึงตำแหน่งดาวที่ต้องการทราบค่ามุมเงย
รูปแสดงตัวอย่างค่ามุมเงย ความกว้างปลายนิ้วก้อย มีค่าประมาณ 1 องศา
การระบุตำแหน่งของดาวและกลุ่มดาว
การบอกตำแหน่งของดาวและกลุ่มดาวต้องบอกทั้งมุมทิศและมุมเงยที่ดาวนั้นปรากฏ จากรูป ตำแหน่งของดาวดวงหนึ่งในท้องฟ้า อยู่ที่ตำแหน่งมุมทิศ 135 องศษ และมุมเงย 60 องศา