วัฏจักรน้ำ เป็นแบบรูปการหมุนเวียนอย่างต่อเนื่องของน้ำผิวดิน น้ำใต้ดิน น้ำในบรรยากาศ และน้ำจากกิจกรรมต่าง ๆ ของสิ่งมีชีวิต เช่น การคายน้ำของพืช การหายใจและการขับถ่ายของมนุษย์และสัตว์ กิจกรรมเหล่านี้ล้วนมีผลต่อการหมุนเวียนของน้ำในวัฏจักรน้ำ
อนุภาคน้ำในวัฏจักรน้ำจะหมุนเวียนไปยังแหล่งต่าง ๆ แต่เวลาในการหมุนเวียนกลับมานั้นไม่แน่นอน แม้ว่าวัฏจักรน้ำเป็นแบบรูปกระบวนการเปลี่ยนแปลงที่อยู่ของน้ำอย่างต่อเนื่อง แต่การหมุนเวียนของอนุภาคน้ำไปตามแหล่งต่าง ๆ อาจเกิดขึ้นพร้อมกันหรือไม่พร้อมกันก็ได้ ทำให้อนุภาคน้ำอาจจะหมุนเวียนกลับมาที่เดิมโดยใช้เวลาไม่เท่ากัน
น้ำอาจไม่หมุนเวียนกลับมาให้ใช้ได้ทัน ซึ่งอาจทำให้เกิดการขาดแคลนน้ำหรือสภาวะแห้งแล้งได้
วัฏจักรน้ำ เกิดจากเมื่อน้ำจาแหล่งน้ำต่าง ๆ ได้รับความร้อนจากแสงอาทิตย์ จะระเหยกลายเป็นไอน้ำแล้วลอยขึ้นไปในอากาศ เมื่อไอน้ำได้รับความเย็นจะควบแน่นกลายเป็นละอองน้ำเล็ก ๆ เมื่อละอองน้ำเล็ก ๆ จำนวนมากเกาะกลุ่มรวมกันจะกลายเป็นเมฆ และเมื่อละอองน้ำในเมฆชนกัน มีขนาดใหญ่ขึ้น จนอากาศไม่สามารถพยุงไว้ได้จะตกลงมาเป็นฝนและไหลลงสู่แหล่งน้ำต่าง ๆ หรือซึมลงใต้ดิน บางส่วนจะระเหยกลับไปสู่บรรยากาศและบางส่วนมนุษย์ สัตว์ และพืชจะนำไปใช้ เมื่อแหล่งน้ำได้รับความร้อนจากแสงอาทิตย์ น้ำก็จะระเหยกลายไปไอน้ำขึ้นไปในอากาศอีก หมุนเวียนอย่างต่อเนื่อง
ปัจจัยที่มีผลต่อการเกิดวัฏจักรน้ำ เช่น
- ความร้อน เพราะน้ำเปลี่ยนสถานะได้ เมื่อน้ำถูกเพิ่มหรือลดความร้อน เช่น เมื่อน้ำในแหล่งน้ำต่างๆ ได้รับความร้อนจากแสงอาทิตย์ น้ำจะระเหยกลายเป็นไอน้ำและลอยขึ้นในไปในอากาศ
- ลม เพราะช่วยพัดพาไอน้ำที่ระเหยให้ลอยขึ้นมาในอากาศเหนือผิวน้ำไปบริเวณอื่นๆ ทำให้อากาศเหนือผิวน้ำไม่อิ่มตัวด้วยไอน้ำ จึงทำให้เกิดการระเหยได้อีก
- ป่าไม้ เพราะเป็นบริเวณที่มีการสะสมน้ำไว้ในปริมาณมาก ซึ่งรากของพืชจะดูดน้ำจากดินขึ้นไปยังส่วนต่าง ๆ ของพืช และพืชจะมีการคายน้ำเป็นไอน้ำกระจายไปสู่อากาศ